União de Freguesias Constantim e Cicouro
Skip to content

Ampeço

Costantin

Zde cedo, l’home scolheu esta tierra para se fixar, mui probabelmente debido a l’eisisténcia de linhas d’auga que dotában ls tierras de ótimas atidones agrícolas. Probas de l poboamiento longínquo desta region son ls bruxedos dun Castro romanizado que se ancontra ne l’outeiro de la capielha de Nuossa Senhora de la Luç la nordeste de l’aglomerado populacional.

L’aglomerado zambolbe-se de forma çpersa sendo debedido a meio pul riu fresno, ambolbido por hortas i quintales, an alguns causos, cun muros de piçarra, cun culturas hortícolas (patata, milho, raba antre outras hortaliças), por benies, lameiros, soutos, alguns carbalhos-negrales i poboamientos de resinosas ne ls puntos mais eilebados.

Hai yá refréncias de la populaçon de Custantin an 1801, altura an que tenie 325 habitantes (177 mulhieres i 148 homes), çtribuídos por uitenta i cinco fuogos. Este númaro rebela un ouniberso populacional bastante seneficatibo pa la época, mui probabelmente debido a las yá referidas buonas culidades de l tierra.

Cicuiro

Cicuiro ye tierra belhica
De l Praino mirandés
Tenes Spanha de bezina
Neste terron Pertués
Dantanho fuste bejila
Acontra l armano lhionés.

L lhugar yá mui belhico
Ye por ua cruç repartido
(l ribeiro i la strada)
Que t’abráçan cumo amigo
Antre Costantin i San Martino
Tenes marcos junto al camino.

D’ augas puras i abundantes
Manando por ti adrento
Cun buonas tierras al centro
Son prazer de ls habitantes
I zde tiempos çtantes.

Cun tou buonos frutos i abundantes
Cumo las cereijas brancas-amarielhas
Cultibadas puls habitantes
I, tan scassas porqui al redor
Gentes houmildes i cunstantes
Son mui dignas destas tierras.


António Fernandes – Tiu Andreia

Ária: 21.5 Km 2
Populaçon Residente (ATUALMENTE): 55 andibíduos
Atebidades eiquenómicas: agricultura i pecuária.

Cicuiro

Ye cun estes bersos que Tiu Antonho Andrés (Tiu Andreia), fai un retrato brebe desta tierra ancalacrada antre l Sierro de l Naso i las praineiras de Castielha i Lhion. Las sues ouriges pérden-se ne l tiempo i por falta de studos más fondos inda nun se chegou a ningua certeza suobre esse nacer, muito se çcutindo inda subre l sentido de la palabra Cicuiro, que tenerá que ber cunla tribo stur de ls Cigurris, ou romana que tamien an Eitália hai un Castro Cicurio, ou de l basco zikirio que quier dezir centeno (la tierra de l Centeno), chamadeiro este poderie star an relaçon cun Baldeon que, sigún Ménendez Pidal, quier dezir balhe fértil.

Cicuiro ten ua área de 14,51km² i ua altitude média de 820m.

Tenerá ganhado amportáncia cun l Carril Mourisco que entra an Pertual na Cándena, a scassos cinco cientos de metros de la poboaçon i acerca de dous balhes fartos an auga i sustento pa las béstias ousadas nas cargas i biaiges: Balhe de ls Lhameirones a dous tiros de lapada de la raia i l Balhe de la Baglina, adonde nace l Ribeiro de Matáncia que cuorre pul meio l lhugar i açpuis se torna afluente de la Ribeira d’Angueira.

Cicuiro ten quatro bárrios: La Pataca – que sigún la tradiçon ye l sítio más antigo i adonde hai la purmeira fuonte de l lhugar, scabada na piçarra -, Bárrio de l Palumbar, Bárrio de l’Eigreija i l Bárrio Alto, este último más nuobo i para adonde las casas se spargírun zde ls anhos sessenta / setenta de l seclo XX.

Siempre Cicuiro bibiu de l’auga i cun eilha. Cunta-se que por bias disso l purmeiro lhugar tenerá sido nos Castros / Peinha Redonda / Molineira, sítio más ameroso mas cun poucas nacientes neçairas a la populaçon.

Nacientes cubiertas i resguardadas de la broça, que inda hoije mánan i que stan spargidas pul lhugar, tenemos: la Fuonte de la Senhora, más antiga, tapada por ua laja única que más parece la capa dua anta, la fuonte de l meio l lhugar tamien chamada de Fuonte de Tie Rita, ou de Tie Mariana i la Fuonte de Baixo que inda hoije bota pa l chafariç l’auga que sobra. Estas últimas feitas ne l seclo XX. Más antiga, nas traseiras de la Fuonte de Baixo, tenemos l que sobra de La Fuonte de las Almas, assi chamada porque anriba de la pila habie uas almicas de madeira metidas na parede.

Antre 1940 i 1960, dou-se un grande acrecento de gentes deribado tamien de las colheitas más fartas por bias de s’habéren roto ls touçones pa las buonas tierras de trigo i batatas, cumo por eisemplo ls Cousses, Facho, Lhagonica, Prado, Raposeiras i Punta de Riba l Monte, todas eilhas na lhinha antre l lhugar i la raia. Este crecimiento de populaçon ampeça a sumir cun l’eimigraçon para Fráncia, Canadá – adonde están famílias anteiras – Brasil, Alemanha i más tarde Spanha, todo isto ajuntado a la migraçon para outras cidades cumo l Porto, Lisboua, Miranda i Bregáncia.

Hoije bibe subretodo de l trabalho na agricultura, agropecuaira, silbicultura, cunstruçon cebil i serbícios an Spanha, Miranda i Samartino.

Alcides Meirinhos